Vandamál fangans

Arna Pálsdóttir skrifar: 

 

Að sama skapi og ég fagna því að nú sjáist árangur af starfi sérstaks saksóknara velti ég fyrir mér þeim tíma sem liðinn er frá bankahruninu sem nú telur 19 mánuði. Hér er tekið fram að alltaf er auðvelt að vera vitur eftir á.

 

Á þessum tíma hefur hver fréttin á fætur annarri sagt frá yfirheyrslum embættis sérstaks saksóknara yfir einstaklingum sem taldir eru tengjast hruni eða falli íslensku bankanna eða hafa fengið réttarstöðu grunaðs manns. Margir einstaklingar hafa verið teknir í yfirheyrslur að löngum tíma liðnum til þess að reyna að átta sig á viðskiptaháttum, samskiptum og eignarhaldi aðila sem voru valdamiklir og jafnframt þekktir í samfélaginu. Þar sem hver og einn er tekinn í yfirheyrslur á sitthvorum tímanum verður vandamál fangans ekkert.

 

Fyrir þá sem ekki þekkja til leikjafræðinnar snýst vandamál fangans um samvinnu. Tökum dæmi. Tveir einstaklingar sem standa saman að ólögmætu athæfi  eru handteknir í kjölfarið, grunaðir um verknaðinn, og færðir í yfirheyrslur í sitt hvorn klefann en athugið á sama tíma. Þessir tveir einstaklingar hafa mestan hag af því að standa saman undir yfirheyrslum á þá leið að kjafta ekki frá. Standi þeir saman og þar til gerðum yfirvöldum tekst ekki að sanna aðild þeirra að ólögmæta athæfinu eða verknaðinum er refsing þeirra lágmörkuð. Við yfirheyrslur er báðum aðilum tjáð að vitorðsmaður þeirra hafi nú þegar leyst frá skjóðunni og betra sé því fyrir þá að gera slíkt hið sama. Þetta er einungis hægt ef aðilarnir sitja í gæsluvarðhaldi undir yfirheyrslum á sama tíma. Ekki þarf að taka fram að hámarksrefsing fæst ef báðir aðilar grunaðir um verknaðinn játa.

 

Fram til þessa hefur staðan í samfélaginu sýnt að vandamál fangans er ekkert. Hver og einn aðili hefur verið tekinn í yfirheyrslur einn og sér sem gerir það að verkum að lítið mál er fyrir einstaklingana að standa saman. Frétt af handtöku og kröfu um gæsluvarðhald yfir aðilum sem tengjast bankahruninu er löngu tímabær í þessu samhengi. Með úrskurði um gæsluvarðhald yfir þeim einstaklingum sem hafa réttarstöðu grunaðra er allavega komið í veg fyrir frekari samvinnu um ólögmæt athæfi þar sem þessum aðilum er ekki gefið færi á að ráðfæra sig við vitorðsmenn sína.

En er þetta of seint? 

Kaupþingsmenn í gæsluvarðhald